Misyon ve Vizyon
Yıldız Teknik Üniversitesi
BALKAN VE KARADENİZ ARAŞTIRMALARI MERKEZİ
(CENTER FOR BALKAN AND BLACK SEA STUDIES)
MİSYON
Toplumun gelişmesi ve topluluklar arası ilişkilerin bilimsel bir zemine oturması amacıyla ihtiyaç duyulan alanlarda eğitim, yayın, toplantı, sempozyum, inceleme gibi bilimsel araştırmalar ve faaliyetler yapmak yoluyla Türkiye’de bölge uzmanlarının yetişmesine katkıda bulunmak ve Merkezin çalışma kapsamına giren bölge ülkeleriyle akademik işbirliğini geliştirerek Türkiye ile Balkan ve Karadeniz çevresi ülkeleri arasında bir köprü oluşturmaktır.
VİZYON
Yıldız Teknik Üniversitesi Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi (BALKAR)’nin stratejik vizyonu Yıldız Teknik Üniversitesini Balkanlar ve Karadeniz çevresi ülkelerin dili, tarihi, siyaseti, ekonomisi ve coğrafi yapısı hakkında bilimsel araştırmalar, yayınlar, eğitim programları ve sempozyumlar yapılan dünyanın önemli merkezlerinden biri haline getirmek.
FAALİYET ALANI
Balkan ülkeleri, Eski Sovyet cumhuriyetleri ve Türkiye’nin Karadeniz Bölgesinin tarihi, kültürü ve siyaseti üzerine incelemeler yapmak üzere üniversitemizde Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi (BALKAR) (Center for Balkan and Black Sea Studies) kurulmuştur. Yönetmeliği 4 Mart 2010 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Merkezin temel faaliyet alanları şunlardır:
1. Türkiye’nin Balkan ve Karadeniz bölgesi ülkeleriyle tarihi ve güncel siyasal ilişkileri,
2. Balkanlarda ve Karadeniz’e sınır ülkelerdeki Türk ve Müslüman topluluklar,
3. Balkanlar ve Karadeniz bölgesinde enerji ulaşım hatları ve ekonomik ilişkiler,
4. Balkanlarda ve Doğu Avrupa’da Osmanlı kültür mirası
Merkez, Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Dergisi adlı bir dergi ve Balkan ve Karadeniz Araştırmaları adıyla bir yayın serisi çıkaracaktır. Ayrıca akademik toplantılar ve seminerler düzenlenerek bu toplantıların sonuçları bildiri kitabı veya derlemeler şeklinde yayınlanacaktır.
YTÜ BALKAN VE KARADENİZ ARAŞTIRMALARI MERKEZİ (BALKAR)
CENTER FOR BALKAN AND BLACK SEA STUDIES (CBBS)
Merkezin Adı:
Merkezin çalışma alanı Avrupa’nın doğusu ve güney doğusunu kapsamaktadır. Batı Avrupa ülkelerinde bu alanda çalışan merkezler veya enstitüler “Doğu ve Güneydoğu Avrupa” adını taşır. Merkezin ismi belirlenirken Türkiye’de yaygın Türkçe kavramlar tercih edilmiştir. Bu nedenle Güneydoğu Avrupa için “Balkanlar”, Doğu Avrupa için ise Türk tarih yazımında yaygın olan “Karadeniz” adı tercih edilmiştir. Karadeniz kavramı Çarlık Rusyası ve başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere Eski Sovyet Cumhuriyetlerini kapsamaktadır.
Merkezin Çalışma Alanı: Balkan ülkeleri ve Eski Sovyet cumhuriyetlerinin kültürü, tarihi ve siyaseti üzerine çalışacaktır. Ayrıca bu ülkelerin Türkiye ile ilişkileri ve bu ülkelerde yaşayan Türk ve Müslüman azınlıklar merkezin çalışma alanına dahildir.
Merkezin Kuruluşunun Önemi:
Türkiye’nin yakın ilişkilerinin bulunduğu Balkanlar ve Karadeniz’i çevreleyen ülkelerin tarihi, siyasal, kültürel ve ekonomik yapılarının incelenerek Türkiye ile ilişkilerinin araştırılması, bölgede 1990 sonrasında Türkiye’nin siyasi ve ekonomik etkinliğinin artması ile birlikte daha büyük bir önem kazanmıştır. İlgili ülkelerden bazılarının AB üyesi olması, bazılarının ise AB ile yakın ilişkiler içinde bulunması, AB ile tam üyelik müzakereleri yürütmekte olan ülkemizin bu ülkelerle ilişkilerini geliştirmesini gerektirmektedir. Bu ülkelerin önemli bir kısmında Türk ve Müslüman toplulukların bulunması ve bu topluluklar için Türkiye’nin bir çeşit tarihi ve kültürel anavatan oluşturması da Türkiye’nin bölgeyle yakından ilgilenmesini gerektiren önemli bir başka faktördür. Tüm bu faktörler Türkiye’de Balkanlar ve Karadeniz’e sınır ülkeler hakkında yapılacak araştırmaların aciliyetini özellikle ortaya koymaktadır.
Balkanlar ve Karadeniz çevresindeki ülkeler hakkında ABD, İngiltere, Almanya, Fransa gibi Batı ülkelerinde İkinci Dünya Savaşı’ndan beri “Doğu ve Güney Doğu Avrupa” adıyla araştırma enstitüleri bulunmaktadır. Türkiye’de ise bazı üniversitelerde Balkan Araştırma Merkezi, Karadeniz Araştırma Merkezi adıyla bir kaç üniversitede merkezler bulunmakla birlikte Balkanlar ve Doğu Avrupa’yı aynı çerçevede inceleyen bir merkez bulunmamaktadır. Yıldız Teknik Üniversitesi’nde kurulan “Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi” (BALKAR) (İngilizce adıyla, “Center for Balkan and Black Sea Studies”) adlı UYGAR Merkezi, Türkiye’de Batılı ülkelerdeki Doğu ve Güney Doğu Avrupa Araştırmaları geleneğine uygun olarak kurulmuş ilk merkezdir.
Merkezin Amacı:
Merkezin amacı bölgeyle ilgili bilgi üretimidir. Bölgeyle ilgili bilgi üretimi için aşağıdaki çalışmaların yapılması planlanmaktadır:
a) Konferanslar, Çalıştaylar, Seminerler Düzenlemek ve Yayınlar Yapmak:
Merkezin en önemli işlevlerinden biri düzenleyeceği periyodik toplantılar, paneller ve konferanslarla Balkanlar ve Karadeniz çevresindeki ülkelerle Türk bilim adamlarının bir araya gelmesini sağlamaktır. Bu toplantılar sayesinde hem uluslararası ilişkiler alanında, hem de bölgesel ekonomik ve teknolojik işbirliği alanında önemli katkılar sağlanacaktır. Bu toplantılarda Balkanlar’da, Rusya ve Ukrayna’daki Türk ve Müslüman azınlıkların durumu ele alınarak ilgili ülkelerin bilim adamlarıyla tartışılacak; özellikle Balkanlar’daki maddi ve manevi Osmanlı mirası gündeme getirilerek Osmanlı kültür varlığının korunması konusundaki uluslararası duyarlılığın gelişmesine katkı sağlanacaktır. Bunlar yanında Karadeniz ve Balkanların önemli enerji hatlarının geçtiği bir bölge olduğu gerçeği de göz önünde bulundurularak, ekonomik ve teknolojik ilişkiler de merkezin ilgileneceği alanlar arasında bulunacaktır.
Düzenlenen toplantılar bildiri kitabı veya derlemeler şeklinde yayınlanacaktır. Ayrıca bölgeyle ilgili bir yıllık (Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Yıllığı) ve yayın serisi (Balkan ve Karadeniz Araştırmaları) oluşturularak bilgi birikiminin gelişmesine katkı sağlanacaktır. İngilizce ve diğer bilim dillerinde yapılacak yayınlarla Türk bilim adamlarının araştırmaları bölge ve dünya bilim çevresine ulaştırılacaktır. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nün Balkanlar ve Kafkasya üzerine düzenlemiş olduğu çok sayıda uluslararası konferans sırasında geliştirmiş olduğu kurumsal ilişkilerin Merkezin kuruluş aşamasında yararlı bir işlev görmesi öngörülmektedir. Bu çerçevede Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü bünyesinde başlatılan ve kurulduğu takdirde Merkeze devredilecek olan Balkanlar ve Karadeniz bölgesi ile ilgili bir kitaplığın oluşturulması çalışmaları devam etmektedir.
b) Araştırma Projeleri Hazırlamak:
Merkezin en önemli amaçlarından biri de gerek AB tarafından, gerekse ilgili ülkelerin araştırma kurumları tarafından desteklenen araştırma projelerini hayata geçirmektir. Merkezimiz üniversitemiz bünyesinde verilen BAP projelerine etkin katılım sağlayacaktır, merkez kurucularının ve danışma kurulunun birlikte yürüteceği projeler hazırlanacaktır. İlgili bölgelerin uzmanlarıyla ortaklaşa gerçekleştirilmesi planlanan uluslararası ilişkiler, tarih, ekonomi vb. alanlardaki projelerin sonuçları yayınlanarak bölgeyle ilgili bilginin gelişmesine katkı sağlanacaktır.
c) Yurt İçi ve Yurt Dışı Bağlantıları Geliştirmek:
Balkanlar ve Karadeniz Araştırma Merkezinin gerek Türkiye içinde gerekse ilgili bölge ülkelerindeki uzmanlar ve araştırma kurumlarıyla yakın ilişki ve işbirliği hedeflenmektedir. Merkezi destekleyecek kişilerden bazıları Türkiye’deki şu kurumlarda görev yapmaktadır: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, AIESEE (Association Internationale d’Etudes du Sud-Est Europeen Türkiye Komitesi), İslam Konferansı Örgütü Araştırma Merkezi (IRCICA), İstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü, İstanbul Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü, İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü, İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü, İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü, Ankara Üniversitesi Tarih Bölümü, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü, Balkan Medeniyeti Vakfı (BALMED), Rumeli Türkleri Derneği, İSAM (İslam Araştırmaları Merkezi).
Yurt dışında ise Südost-Institut (Güneydoğu Avrupa Enstitüsü, Regensburg/Almanya), Südosteuropa-Gesellschaft (Güneydoğu Avrupa Topluluğu, Münih/Almanya), Institut po Balkanistika (Balkanistik Enstitüsü, Sofya/Bulgaristan), Arnavutluk Devlet Arşivleri, Tirana/Arnavutluk, Romanya Dimitrie Cantemir Kültür Merkezi, İstanbul, Makedonya Cumhuriyeti Milli Tarih Enstitüsü, Üsküp/Makedonya gibi çok sayıda araştırma kurumu bulunmaktadır. Bu bağlantılar Merkezin etkinlikleri ve diğer öğretim üyelerinin katkılarıyla daha da zenginleşecektir. Ayrıca AB Yedinci Çerçeve Programında bulunan Marie Curie programını kullanarak öğretim üyesi değişimi yapılacaktır. Bu bağlantıların da yardımıyla Merkez Türkiye’de Balkanlar ve Karadeniz Bölgesiyle ilgili en önemli kurumlardan biri haline gelecektir.
